مالیات اصناف چیست؟ + نرخ و نحوه محاسبه آن

همان طور که می دانید مالیات بخشی از درآمد و دارایی های افراد است که توسط دولت برای تامین هزینه و مخارج عمومی و دولتی برداشت می شود. مالیات انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها مالیات اصناف و مشاغل است. مالیات اصناف نوعی مالیات بر درآمد است که با توجه به میزان خالص درآمد و نیز جدول درصد تعلق مالیات، تعیین می شود.

صاحبان مشاغل و اصناف موظف هستند تا مطابق با ماده 95 قانون مالیات های مستقیم، تمام مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط تنظیم می گردد، برای تشخیص درآمد مشمول مالیات نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را طبق آن ها تنظیم کنند. برای آشنایی با چیستی و همچنین شناخت مشمولان این نوع مالیات، تا پایان با کاوش گویا ارقام همراه باشید.

تعریف مالیات اصناف

در ایران، مالیات به دو نوع مالیات های مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود و طبق قانون یکی از انواع مالیات های مستقیم، مالیات اصناف است. ماده 93 قانون مالیات های مستقیم بیان می دارد “هر درآمدی که اشخاص حقیقی به وسیله اشتغال در مشاغل یا عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های این قانون به دست می آورند، با کسر معافیت های مقرر، مشمول مالیات اصناف و مشاغل است.”

به این ترتیب می توان گفت مالیات اصناف، نوعی مالیات بر درآمد است که میزان آن متناسب با درآمد صاحبان اصناف، مشاغل، بنگاه ها و … مشخص می شود. درآمد مشمول مالیات مودیان، کل فروش کالا و خدمات و همچنین سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات دیگری نیست را با کسر هزینه ها و استهلاکات مربوط شامل می شود.

مشمولان مالیات اصناف و مشاغل چه کسانی هستند؟

حال که به طور کلی با ماهیت و چیستی مالیات اصناف و مشاغل آشنا شدید، بهتر است بدانید چه کسانی مشمول این نوع مالیات می شوند. کلیه اشخاص حقیقی که در ایران و به واسطه اشتغال در مشاغل، کسب درآمد می کنند، مشمول پرداخت مالیات اصناف می شوند. این افراد باید پس از کسر موارد معافیت، این مالیات را به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند. درآمد شرکت های مدنی و همچنین درآمدهای ناشی از فعالیت های مضاربه، البته در صورتی که صاحب سرمایه یا همان عامل شخص حقیقی باشد نیز مطابق تبصره ماده 93 قانون مالیات هات مستقیم، مشمول مالیات اصناف هستند.

اصناف و مشاغل معاف از مالیات

خروج بخشی از درآمد و سرمایه اصناف و مشاغل از شمول پرداخت مالیات، در واقع همان معافیت مالیاتی است. برخی از اصناف با توجه به نوع شغل و فعالیتی که دارند، از پرداخت مالیات اصناف معاف هستند. این اصناف عبارت اند از: مراکز و موسسات خیریه، گروه های فرهنگی و هنری و اصناف فعال در مناطق کمتر توسعه یافته. درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی، دام داری، دام پروری، احیاء مراتع و جنگل ها، صیادی، ماهی گیری، نوغانداری، پرورش زنبور عسل، ماهی و پرورش طیور از پرداخت مالیات معاف است.

از دیگر درآمدهای معاف از مالیات می توان به درآمد شرکت های تعاونی، اتحادیه های تولیدی مربوطه، کارگاه های صنایع دستی و فرش دست بافت اشاره کرد. مشاغلی نیز وجود دارند که به دلایل خاص مانند فعالیت در مناطق کمتر توسعه یافته، از پرداخت مالیات اصناف معاف هستند. برخی دیگر از مشاغل نیز مانند مشاغل گردشگری در سال های اول فعالیت خود از پرداخت مالیات معاف هستند.

نحوه محاسبه مالیات اصناف

محاسبه مالیات اصناف، موضوع بسیار مهمی است که مطابق با ماده 94 قانون مالیات های مستقیم، با کسر هزینه های مختلف از کل درآمد فروش کالاها یا خدمات به اضافه سایر درآمدهای اضافی محاسبه می شود. مودیان مالیاتی حقیقی همچنین باید اظهارنامه مالیاتی خود را طبق ماده 100 قانون مالیات های مستقیم، در یک سال مالی تهیه و تنظیم کنند و به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. همان طور که اشاره کردیم میزان مالیات اصناف متناسب با نوع صنف و میزان درآمد تعیین می شود. برای اغلب اصناف یک سقف درآمدی مشخص شده تا در صورتی که درآمد این اشخاص از این مقدار بیشتر شود، برای آنان تعرفه مالیات اصناف محاسبه شود. درآمد اصناف مختلف به هر میزان که بیشتر باشد، نرخ مالیات اصناف و مشاغل نیز بیشتر خواهد بود.

جدول ضرایب مالیاتی

اصناف و مشاغل مختلف از درصد مالیات اصناف یکسانی برخوردار نیستند و عوامل مختلفی می توانند بر این درصد تاثیرگذار باشند. سازمان مالیات هر سال جدولی را جهت آگاهی بیشتر اصناف از درصد مالیات بر درآمد خویش، در اختیار عموم قرار می دهد. با توجه به این جدول می توان درصد مالیات اصناف مختلف را برای اشخاص تولیدکننده، فروشنده، صادرکننده و واردکننده مشخص کرد.

نحوه پرداخت مالیات اصناف

مودیان باید هر سال در مهلت مقرر یعنی تا 31 خرداد، نسبت به پرداخت مالیات اصناف اقدام کنند. برای این کار ابتدا باید به سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir مراجعه کرده و سپس مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.

1. نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید تا به سامانه مالیات بر درآمد وارد شوید.
2. از طرف سامانه مالیات بر درآمد، کدی به شماره تلفن همراه شما ارسال می شود. کد را وارد کرده و بر روی گزینه کلیک بزنید.
3. در صفحه ای که باز می شود، عبارت “جهت ارسال اظهارنامه عملکرد و توافق ماده 100 اینجا کلیک کنید” را پیدا کرده و وارد صفحه مربوطه شوید.
4. پس از انجام مراحل بالا، باید در سامانه مالیات بر درآمد، پرونده مورد نظر مالیاتی خود را انتخاب کنید.
5. پس از مشاهده اطلاعات هویتی، گزینه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی و فرم استفاده از تبصره ماده 100 را انتخاب کنید.
6. حال بخش اظهارنامه را انتخاب و سپس روی گزینه تایید کلیک کنید.
7. در مرحله پایانی کافیست نسبت به ثبت اظهارنامه درآمد مشاغل و اصناف خود اقدام کنید. توجه داشته باشید که بر اساس قانون مالیات های مستقیم ایران، چنانچه شخصی بیش از یک واحد شغلی داشته باشد، مجموع درآمد این واحدها پس از کسر یک معافیت مالیاتی، مشمول پرداخت مالیات با نرخ های مقرر است.

تهیه اظهارنامه مالیات اصناف

تهیه اظهارنامه مالیات اصناف و مشاغل مانند محاسبه آن از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل لازم است تا به نکاتی توجه کنید تا کمترین مشکل در فرآیند محاسبه مالیات اصناف ایجاد شود. در این قسمت ما برخی از این نکات را به شما معرفی می کنیم:

• سعی کنید اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان مناسب و به موقع ارائه دهید
• در اظهارنامه، تمام هزینه ها و درآمدهای خود را به طور دقیق ذکر کنید.
• از ذکر مبلغ مالیات و درآمد سال قبل در اظهارنامه غافل نشوید.
• بهتر است در هنگام تهیه و تنظیم اظهارنامه از متخصصان مالی و حسابداری کمک بگیرید.
• تمام فاکتورها را حتی برای کم ترین هزینه ها ارائه دهید.
• در اظهارنامه مالیاتی خود، استهلاک مالیاتی را محاسبه کنید.
• می توانید برای حفظ ریزهزینه ها از نرم افزارهای حسابداری استفاده کنید.

مزایای تبصره ماده 100

طبق تبصره ماده 100، واحدهای صنفی دیگر نیازی به نگهداری دفتر و دستک های مرسوم برای ارائه به اداره مالیات ندارند. محاسبه و پرداخت درصد مالیات عملکرد اصناف مشمول این تبصره نیز از طریق سامانه پرداخت مالیات اصناف و به طور کامل به صورت الکترونیکی انجام می شود. مشمولان این تبصره ابتدا باید کسب وکار خود را در سامانه مالیات اصناف ثبت نمایند و سپس درگاه های پرداخت مربوط به واحد صنفی خود را به سامانه متصل کنند. در این صورت سازمان مالیات اصناف می تواند به تراکنش های صنفی هر واحد نظارت داشته باشد تا دیگر نیازی به انجام فرآیند نظارت توسط خود افراد نباشد.

به این ترتیب افرادی که مشمول تبصره ماده 100 هستند، تنها باید در تاریخ مالیات اصناف به سامانه مراجعه کرده و نسبت به استعلام مالیات اصناف و همچنین پرداخت مالیات اقدام نمایند. البته در صورتی که نرخ مالیات مورد تایید شما نیست، می توانید اعتراض خود را در سامانه ثبت و مدارک مرتبط را نیز برای سازمان مالیات ارسال کنید. توصیه می شود پیش از ثبت اعتراض با یک وکیل یا مشاور مالیاتی مشورت کنید تا دلایل اعتراض شما با قانون مالیات بر اصناف همخوانی داشته باشد. برای این کار می توانید با کارشناسان کاوش گویا ارقام در ارتباط باشید.

ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی

ممکن است شما به مبلغی که به عنوان مالیات از سمت سازمان امور مالیاتی اعلام می شود، اعتراض داشته باشید. در این صورت برای ثبت اعتراض خود می توانید با مراجعه به سایت www.tax.gov.ir درخواست اعتراض خود را ثبت کنید. به این ترتیب درخواست شما در مدت زمانی که توسط سازمان مالیاتی اعلام می شود، بررسی خواهد شد. سپس نتیجه بررسی کارشناسان مربوطه، به شما اطلاع داده خواهد شد.

سخن پایانی

ما در این مقاله تلاش کردیم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که مالیات اصناف و مشاغل چه نوع مالیاتی است، مشمولان آن چه اصنافی هستند و نرخ و نحوه محاسبه این مالیات چگونه است. با مطالعه این مقاله پی بردید که محاسبه مالیات اصناف و تهیه اظهارنامه اهمیت بالایی دارد و نیازمند است به طور دقیق و کامل انجام شود. شما برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این نوع مالیات می توانید به سایر صفحات سایت کاوش گویا ارقام مراجعه کنید و اخبار و اطلاعات تکمیلی را از این سایت دنبال کنید.