مروری اجمالی بر جرایم سنگین مالیاتی + لیست کامل جرایم مالیاتی
در هر کشوری، پرداخت مالیات یکی از پایه های اصلی تأمین منابع درآمدی دولت و توسعه خدمات عمومی محسوب می شود. با این حال، بسیاری از مؤدیان مالیاتی به دلایل مختلف از جمله ناآگاهی، سهل انگاری یا عدم توانایی مالی، به موقع آن را پرداخت نمی کنند. از این رو ممکن است جریمه شوند. این جرایم نه تنها فشار مالی سنگینی را به مؤدی تحمیل می کنند، بلکه ممکن است روند فعالیت اقتصادی او را مختل کنند. در ادامه این مطلب از سایت کاوش گویا ارقام، قصد داریم انواع جرایم مالیاتی، علل وقوع آن ها، میزان جریمه و همچنین راهکارهای جلوگیری و درخواست بخشودگی را بررسی کنیم.
جرایم مالیاتی یعنی چه؟
جرایم مالیاتی به مجموعه ای از مجازات های قانونی گفته می شود که سازمان امور مالیاتی کشور در صورت تخلف مؤدیان از قوانین و مقررات مالیاتی، اعمال می کند. این تخلفات می توانند شامل عدم ارائه اظهارنامه، پنهان کاری درآمد، تأخیر در پرداخت مالیات، ارائه اطلاعات نادرست، عدم ارائه دفاتر و اسناد مالی و موارد مشابه باشند. جرایم مالیاتی از نظر قانون گذار به دو دسته؛ جرایم مالیاتی غیر کیفری (جریمه های نقدی و مالی) و جرایم مالیاتی کیفری (مثل فرار مالیاتی و جعل اسناد) تقسیم می شود.
جریمه پرداخت نکردن مالیات در زمان قانونی
پرداخت مالیات پس از مهلت مقرر، یکی از شایع ترین دلایل مشمول شدن مؤدیان به جریمه است. طبق قانون، مؤدیان موظف اند مالیات خود را ظرف مهلت قانونی اعلام و پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت به موقع، به میزان ۲.۵ درصد مالیات به ازای هر ماه تأخیر، جریمه دیرکرد اعمال می شود. این جریمه تا زمانی که اصل مالیات پرداخت نشده، به صورت ماهانه محاسبه و به بدهی افزوده خواهد شد.
جریمه عدم پلمب دفاتر قانونی
یکی دیگر از تخلفاتی که بسیاری از کسب وکارهای کوچک آن را نادیده می گیرند، عدم پلمب دفاتر قانونی است. طبق قانون، مؤدیان موظف اند دفاتر روزنامه و کل خود را تا پایان اسفندماه هر سال برای سال مالی بعد در اداره ثبت شرکت ها پلمب کنند. در غیر این صورت، از نظر سازمان امور مالیاتی، دفاتر آن ها فاقد اعتبار است.
جریمه عدم پلمب دفاتر، به این صورت بوده که مؤدی از امتیاز تسلیم دفاتر جهت رسیدگی معاف می شود و سازمان مالیات می تواند به صورت علی الرأس مالیات او را محاسبه کند. این اقدام معمولاً به ضرر مؤدی تمام می شود. همچنین ممکن است بابت عدم رعایت قوانین دفاتر، تا ۲۰ درصد مالیات متعلق به عنوان جریمه در نظر گرفته شود.
جریمه عدم پرداخت مالیات عملکرد
اظهارنامه عملکرد سالانه یکی از مهم ترین فرم های مالیاتی است که باید تا پایان تیرماه هر سال ارائه و مالیات آن پرداخت شود. اگر مؤدی در موعد مقرر نسبت به پرداخت مالیات عملکرد اقدام نکند، مشمول جریمه خواهد شد. این جریمه شامل ۲.۵ درصد مالیات به ازای هر ماه تأخیر و همچنین ۲۰ درصد جریمه عدم پرداخت در موعد قانونی می شود.
به عنوان مثال، اگر مالیات عملکرد مؤدی ۵۰۰ میلیون ریال باشد و وی آن را با ۴ ماه تأخیر پرداخت کند، حدود ۷۰ میلیون ریال جریمه باید پرداخت نماید. به همین دلیل، مشاوران مالیاتی کاوش گویا ارقام توصیه می کنند که پرداخت مالیات عملکرد را در اولویت های حسابداری شرکت قرار دهید.
جریمه عدم ارائه مدارک
ارائه مدارک و اسناد مالی یکی از مهم ترین مسئولیت های مؤدیان در فرآیند رسیدگی مالیاتی است. اگر مؤدی از ارائه اسناد مربوط به درآمدها، هزینه ها، فاکتورها، قراردادها و سایر مدارک خواسته شده سر باز بزند یا آن ها را ناقص تحویل دهد، مشمول جریمه خواهد شد. طبق قانون مالیات های مستقیم، جریمه عدم ارائه مدارک در زمان رسیدگی می تواند تا ۲۰ درصد مالیات متعلق باشد. این موضوع ممکن است موجب افزایش ریسک مالیاتی مؤدی و حتی تشخیص درآمد به صورت علی الرأس شود که در اکثر موارد به نفع مؤدی نیست.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی نمونه ای دیگر از مهم ترین جرایمی است که به سرعت مؤدی را در معرض خطر محاسبه علی الرأس و جریمه های سنگین قرار می دهد. اگر مؤدی اظهارنامه مالیاتی عملکرد خود را در موعد مقرر (پایان تیرماه هر سال) ارسال نکند، علاوه بر محروم شدن از معافیت های مالیاتی، به میزان ۳۰ درصد مالیات متعلق مشمول جریمه خواهد شد. همچنین مؤدیانی که اظهارنامه ارسال نکنند، ممکن است از طرف سازمان به عنوان مؤدی کم ریسک شناسایی نشوند و در اولویت رسیدگی قرار بگیرند. در نتیجه، احتمال افزایش بدهی مالیاتی آن ها زیاد خواهد شد.
جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق
کارفرمایان موظف اند مالیات حقوق کارکنان خود را ماهانه محاسبه، کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. اگر این پرداخت در مهلت قانونی (تا پایان ماه بعد) انجام نشود، جریمه ای به میزان ۲ درصد مالیات به ازای هر ماه تأخیر به کارفرما تعلق خواهد گرفت. برای مثال، اگر کارفرمایی مالیات حقوق ۱۰ میلیون تومانی را با ۵ ماه تأخیر پرداخت کند، باید ۱ میلیون تومان جریمه پرداخت نماید. توصیه متخصصین سایت کاوش گویا ارقام برای شرکت ها این است که پرداخت مالیات حقوق را، مانند پرداخت حقوق کارمندان، به عنوان یک تعهد ماهانه جدی در نظر بگیرند.
جریمه مالیاتی کتمان درآمد
چنانچه مؤدی بخشی از درآمدهای خود را در اظهارنامه اعلام نکند و سازمان مالیاتی بتواند آن را اثبات کند، جریمه ای به میزان ۳۰ درصد مبلغ درآمد کتمان شده برای وی در نظر گرفته خواهد شد. این جریمه، غیر قابل بخشش بوده و به شدت ریسک مالیاتی مؤدی را افزایش می دهد. به علاوه، اگر کتمان درآمد به قصد فرار مالیاتی و به صورت عمدی انجام شده باشد، مؤدی تحت تعقیب کیفری نیز قرار می گیرد.
جریمه عدم پرداخت مالیات قطعی
مالیات قطعی، همان مالیاتی بوده که پس از بررسی های نهایی، به تأیید سازمان امور مالیاتی رسیده است. اگر مؤدی پس از صدور برگ قطعی در موعد مقرر اقدام به پرداخت نکند، مشمول جریمه ای به میزان ۲.۵ درصد ماهانه خواهد شد. مثلا در صورتی که مالیات قطعی ۱ میلیارد ریال باشد و پرداخت آن ۸ ماه به تعویق بیفتد، مؤدی باید حدود ۲۰۰ میلیون ریال فقط بابت جریمه دیرکرد پرداخت نماید. لازم به ذکر است؛ این نوع جریمه ها معمولاً قابل بخشش نیستند و نیاز به اقدامات سریع دارند.
جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی
مالیات های تکلیفی مانند مالیات اجاره یا حق الزحمه باید توسط پرداخت کننده محاسبه و به سازمان پرداخت شود. اگر پرداخت کننده از انجام این تکلیف قانونی خودداری کند، مشمول جریمه ای معادل ۱۰ درصد مالیات پرداخت نشده به علاوه ۲.۵ درصد در هر ماه تأخیر خواهد شد. شرکت ها معمولاً به دلیل عدم آشنایی دقیق با مقررات مالیات تکلیفی، ناخواسته مرتکب این تخلف می شوند. همکاری با شرکت های مشاوره مالیاتی مانند کاوش گویا ارقام، می تواند از بروز چنین جریمه هایی جلوگیری کند.
جریمه عدم تسلیم ترازنامه و صورت سود و زیان
عدم ارائه صورت های مالی از جمله ترازنامه و صورت سود و زیان، باعث ایجاد اختلال در فرآیند رسیدگی مالیاتی می شود و مؤدی را در معرض جرایم قانونی قرار می دهد. همچنین، ممکن است سازمان مالیاتی به صورت علی الرأس درآمد مؤدی را محاسبه کند. شرکت هایی که صورت های مالی دقیق و حسابرسی شده دارند، معمولاً از دقت بیشتری در رسیدگی مالیاتی برخوردارند.
نحوه جلوگیری از جرایم مالیاتی
جلوگیری از جرایم مالیاتی، نیازمند برنامه ریزی دقیق، آشنایی با قوانین و اجرای صحیح مقررات است. مهم ترین راهکارها شامل ارسال به موقع اظهارنامه ها، پرداخت مالیات در مهلت قانونی، مستندسازی دقیق مالی، استفاده از دفاتر پلمب شده، آموزش مستمر تیم مالی و بهره گیری از مشاور مالیاتی باتجربه می شود. در واقع همکاری با شرکت های تخصصی مانند کاوش گویا ارقام به کسب وکارها این امکان را می دهد تا در فضای پرریسک مالیاتی امروز، با اطمینان و شفافیت بیشتری فعالیت کنند.
جرایم مالیاتی قابل بخشش
بر اساس بخشنامه های سازمان امور مالیاتی، برخی از جرایم مالیاتی قابل بخشودگی هستند. البته به شرط این که مؤدی درخواست رسمی ارائه دهد و شرایط لازم را داشته باشد. جرایمی نظیر جریمه دیرکرد پرداخت مالیات قطعی، مالیات تکلیفی یا جریمه عدم ارسال اظهارنامه در برخی موارد قابل بخشش هستند. در مقابل؛ جرایم مربوط به کتمان درآمد یا ارائه اسناد جعلی، به دلیل جنبه کیفری آن، به هیچ وجه بخشودنی نیستند.
چگونه برای بخشودگی جرایم مالیاتی درخواست دهیم؟
برای بهره مندی از بخشودگی جرایم مالیاتی، مؤدی باید ابتدا تمامی بدهی های مالیاتی خود را تسویه کرده باشد، سپس با ارائه یک درخواست کتبی به اداره مالیات مربوطه، تقاضای بخشودگی کند. در این درخواست باید دلایل عدم پرداخت، وضعیت مالی مؤدی و حسن نیت او مشخص شود. پس از ثبت درخواست، پرونده به کمیسیون بررسی بخشودگی ارجاع داده می شود و در صورت موافقت، کل یا بخشی از جریمه بخشوده خواهد شد.
نتیجه گیری
آگاهی از انواع جرایم مالیاتی و تلاش برای رعایت دقیق قوانین، مهم ترین عامل در کاهش ریسک های مالیاتی هر کسب وکار است. از عدم ارسال اظهارنامه تا کتمان درآمد، همه می توانند تبعات سنگینی برای مؤدی به همراه داشته باشند. با رعایت اصول شفافیت، مستندسازی دقیق و استفاده از مشاوران مالیاتی خبره مانند تیم کاوش گویا ارقام، می توان تا حد زیادی از اعمال این جرایم جلوگیری کرد. پس اگر شما نیز نگران وضعیت مالیاتی شرکت خود هستید، همین حالا با کارشناسان کاوش گویا ارقام تماس بگیرید تا با بررسی دقیق پرونده، بهترین راهکارهای مالیاتی و قانونی را در اختیارتان قرار دهند.