اعتبار مالیاتی چیست و به چه صورتحسابی تعلق می گیرد؟
اعتبار مالیاتی یکی از مفاهیم مهم در نظام مالیات بر ارزش افزوده است که به مؤدیان امکان می دهد بخشی از مالیات پرداختی خود را از مالیات های دریافتی کسر کنند. این موضوع به ویژه در حوزه کسب وکارهایی که حجم بالایی از معاملات دارند، اهمیت دوچندانی پیدا می کند. در ادامه به طور دقیق بررسی می کنیم اعتبار مالیاتی چیست، به چه صورتحساب هایی تعلق می گیرد و چه شرایطی باید رعایت شود تا اعتبار مالیاتی مورد تأیید سازمان امور مالیاتی قرار گیرد.
تعریف اعتبار مالیاتی
اعتبار مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده، به مقدار مالیاتی گفته می شود که خریدار هنگام خرید کالا یا خدمات از فروشنده پرداخت کرده و می تواند آن را از مالیات های دریافتی خود کسر کند. به عبارتی دیگر، هر کسب وکاری که کالا یا خدمات مشمول مالیات خریداری کرده، حق دارد مالیات پرداختی را به عنوان اعتبار مالیاتی در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده وارد کرده و از مالیات فروش کسر نماید.
برای مثال، اگر شرکتی در یک دوره مالی ۱۰۰ میلیون تومان فروش داشته باشد و ۹ میلیون تومان بابت آن مالیات بر ارزش افزوده از مشتری دریافت کند، اما در همان دوره ۶۰ میلیون تومان خرید کرده و بابت آن ۵.۴ میلیون تومان مالیات پرداخت کرده باشد، این ۵.۴ میلیون تومان به عنوان اعتبار مالیاتی در نظر گرفته شده و مالیات پرداختی خالص شرکت به سازمان امور مالیاتی ۳.۶ میلیون تومان خواهد بود.
شرایط استفاده از اعتبار مالیاتی
برای بهره مندی از اعتبار مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده، صرف وجود صورتحساب خرید یا پرداخت مالیات کافی نیست. مؤدیان باید مجموعه ای از شرایط قانونی را رعایت کنند تا اعتبار مالیاتی آن ها مورد تأیید سازمان امور مالیاتی قرار گیرد. در غیر این صورت، اعتبار درج شده در اظهارنامه ممکن است رد شده و منجر به مطالبه مالیات و جرایم گردد. در ادامه مهم ترین شرایط لازم برای استفاده از اعتبار مالیاتی را ارائه می دهیم.
خرید از فروشنده ثبت شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده
اعتبار مالیاتی تنها در صورتی قابل پذیرش است که خرید کالا یا خدمات از اشخاص حقیقی یا حقوقی ثبت شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده انجام شده باشد. شماره اقتصادی فروشنده باید در فاکتور قید شود و اعتبار گواهی ثبت نام او قابل استعلام از سامانه سازمان امور مالیاتی باشد.
صدور صورتحساب معتبر و رسمی
صورتحساب باید دارای ویژگی های قانونی مانند شماره سریال، تاریخ، مشخصات خریدار و فروشنده، شماره اقتصادی، شرح کالا یا خدمات، مبلغ کل، نرخ و مبلغ مالیات باشد. فاکتورهای غیررسمی، ناقص یا دست نویس فاقد اعتبار مالیاتی هستند.
ثبت خرید در دفاتر قانونی
مبلغ خرید و مالیات پرداختی مرتبط با آن باید در دفاتر رسمی مؤدی مانند دفتر روزنامه و کل، یا سامانه های مالی ثبت شده باشد. در غیر این صورت، حتی اگر فاکتور رسمی وجود داشته باشد، سازمان مالیاتی ممکن است اعتبار آن را نپذیرد.
پرداخت از طریق سیستم بانکی
وجه مربوط به خرید باید به صورت رسمی از طریق سیستم بانکی پرداخت شده باشد. پرداخت های نقدی، کارت به کارت شخصی یا چک های حامل ممکن است به عنوان مبنای پذیرش اعتبار مالیاتی رد شوند. استفاده از چک های صیادی، حواله های بانکی یا پرداخت مستقیم به حساب فروشنده توصیه می شود.
ثبت در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
اعتبار مالیاتی باید در اظهارنامه مربوط به همان دوره ای که خرید انجام شده، درج گردد. تأخیر در ثبت یا اعلام اعتبار در دوره های بعدی، ممکن است منجر به عدم پذیرش اعتبار توسط ممیز شود.
ثبت در سامانه مؤدیان
با الزامی شدن استفاده از سامانه مؤدیان برای صدور صورتحساب، ثبت خرید در این سامانه نقش مهمی در پذیرش اعتبار مالیاتی دارد. تنها صورتحساب هایی که به صورت الکترونیکی در سامانه مؤدیان ثبت شده اند، معتبر شناخته می شوند.
اعتبار مالیاتی به چه صورتحساب هایی تعلق می گیرد؟
استفاده از اعتبار مالیاتی تنها در صورتی مجاز است که صورتحساب خرید، شرایط قانونی لازم را داشته باشد. سازمان امور مالیاتی فقط برخی از صورتحساب ها را به عنوان اسناد معتبر برای اعتبار مالیاتی قبول می کند. این صورتحساب ها باید توسط فروشندگان ثبت شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده صادر شده باشند و از لحاظ شکلی و محتوایی، کامل و قانونی باشند. در ادامه به معرفی انواع صورتحساب هایی می پردازیم که اعتبار مالیاتی به آن ها تعلق می گیرد.
صورتحساب رسمی یا فاکتور نوع اول
صورتحساب رسمی، سندی است که توسط فروشنده ثبت در نظام مالیات بر ارزش افزوده صادر و تمامی اطلاعات لازم در آن درج شده است. این صورتحساب باید دارای شماره سریال چاپی یا مکانیزه، تاریخ دقیق، نام و نشانی کامل فروشنده و خریدار، شماره اقتصادی هر دو طرف، شرح دقیق کالا یا خدمت، مبلغ کل معامله، نرخ و مبلغ مالیات بر ارزش افزوده باشد. اگر هر یک از این اطلاعات ناقص باشد یا فروشنده در نظام مالیاتی ثبت نشده باشد، آن فاکتور برای استفاده از اعتبار مالیاتی قابل قبول نخواهد بود.
صورتحساب الکترونیکی صادر شده از طریق سامانه مؤدیان
با اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، صورتحساب هایی که از طریق این سامانه صادر می شوند دارای اعتبار قانونی کامل هستند. این صورتحساب ها به صورت الکترونیکی صادر شده، دارای کد یکتای مالیاتی بوده و به طور مستقیم در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت می شوند.
چون این فاکتورها به صورت سیستمی صادر هستند، امکان دستکاری و تخلف در آن ها وجود ندارد و برای سازمان امور مالیاتی بالاترین سطح اعتبار را دارند. بنابراین، استفاده از صورتحساب های الکترونیکی صادرشده از سامانه مؤدیان مطمئن ترین روش برای دریافت اعتبار مالیاتی است. سایت کاوش گویا ارقام به نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی و مزایای آن در اخذ اعتبار مالیاتی پرداخته است که برای کسب وکارها می تواند بسیار مفید باشد.
صورتحساب دارای بارکد مالیاتی
در برخی موارد، مؤدیان از نرم افزارهای فروش مورد تأیید سازمان امور مالیاتی استفاده می کنند که در هنگام صدور فاکتور، بارکد مالیاتی یکتا روی فاکتور درج می شود. این بارکد نشانه ثبت فاکتور در پایگاه داده سازمان امور مالیاتی است. در صورتی که سایر اطلاعات صورتحساب نیز کامل و منطبق بر استانداردهای مالیاتی باشد، این نوع فاکتور نیز برای استفاده از اعتبار مالیاتی مورد قبول واقع می شود.
صورتحساب هایی که اعتبار مالیاتی به آن ها تعلق نمی گیرد
در مقابل، برخی صورتحساب ها هیچ گونه اعتباری از نظر سازمان امور مالیاتی ندارند و نمی توان از آن ها برای کاهش بدهی مالیاتی استفاده کرد. از جمله این موارد می توان به صورتحساب هایی اشاره کرد که توسط فروشندگان فاقد شماره اقتصادی یا فاقد ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده صادر شده اند. همچنین فاکتورهای دست نویس، فاقد اطلاعات کامل، صادرشده به نام اشخاص دیگر، دارای اطلاعات اشتباه یا فاکتورهایی که مبلغ آن به صورت نقدی یا کارت به کارت شخصی پرداخت شده اند نیز از نظر سازمان امور مالیاتی فاقد اعتبار هستند.
اسناد لازم برای اثبات اعتبار مالیاتی
برای آن که اعتبار مالیاتی ادعا شده توسط مؤدی در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار گیرد، وجود فاکتور رسمی به تنهایی کافی نیست. مؤدیان مکلف اند مدارک و مستنداتی ارائه کنند که نشان دهنده اصالت خرید، واقعی بودن معامله، ثبت در دفاتر قانونی و پرداخت از مسیرهای رسمی باشد. نبود هر یک از این مدارک، می تواند منجر به رد اعتبار مالیاتی توسط ممیز و مطالبه مالیات و جرایم مربوطه گردد. در ادامه، با اسناد اصلی و ضروری برای اثبات اعتبار مالیاتی آشنا خواهید شد.
رسید پرداخت بانکی
وجود سند پرداخت بانکی نشان می دهد که وجه معامله از طریق رسمی و قابل ردیابی پرداخت شده است. این رسید می تواند شامل حواله بانکی، فیش واریز رسمی، چک های صیادی یا اسناد انتقال وجه از طریق سامانه های بانکی باشد. پرداخت نقدی، کارت به کارت غیررسمی یا استفاده از چک های حامل، معمولاً از سوی سازمان امور مالیاتی به عنوان سند پرداخت قابل قبول تلقی نمی شود.
ثبت در دفاتر حسابداری قانونی
اعتبار مالیاتی فقط در صورتی قابل استناد است که خرید مربوطه در دفاتر حسابداری رسمی مؤدی ثبت شده باشد. دفاتر روزنامه و کل یا نرم افزارهای مالی مورد تأیید، باید خرید، بهای تمام شده و مالیات پرداختی را ثبت کرده باشند. در صورت درخواست ممیز، مؤدی باید بتواند مدارک حسابداری مربوط به آن خرید را ارائه دهد.
ثبت در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
برای پذیرش اعتبار مالیاتی، مؤدی باید آن را در اظهارنامه مالیاتی همان دوره ای که خرید در آن انجام شده، به درستی ثبت کرده باشد. ارائه مستندات مربوط به اظهارنامه، شامل نسخه الکترونیکی یا تأییدیه ارسال اظهارنامه از سامانه مالیاتی، از اسناد ضروری به شمار می آید.
مدارک حمل و نقل یا رسید انبار
در مواردی که حجم معامله بالاست یا کالا نیاز به حمل دارد، وجود اسناد حمل ونقل نظیر بارنامه، رسید انبار یا قبض تحویل کالا می تواند به اثبات واقعی بودن معامله کمک کند. این اسناد به ویژه زمانی اهمیت می یابد که سازمان امور مالیاتی درباره صوری بودن فاکتور یا خرید تردید داشته باشد.
قرارداد خرید یا پیش فاکتور
در برخی از خریدهای بزرگ یا قراردادهای خدماتی، داشتن قرارداد رسمی یا پیش فاکتور که نشان دهنده توافق طرفین پیش از انجام معامله است، می تواند به عنوان سند تکمیلی برای اثبات اعتبار مالیاتی استفاده شود. در این قراردادها باید مشخصات طرفین، موضوع معامله، مبلغ، نحوه پرداخت و تعهدات طرفین درج شده باشد.
اعتبار مالیاتی و رسیدگی ممیزان مالیاتی
در زمان رسیدگی توسط سازمان امور مالیاتی، اولین مواردی که بررسی می شود شامل صحت اعتبار مالیاتی، اصالت فاکتورها و قانونی بودن پرداخت ها است. اگر مدارک کامل و بدون ایراد باشند، ممیز مالیاتی اعتبار اعلام شده را می پذیرد. در غیر این صورت، ممکن است مؤدی با برگ مطالبه مالیات و جرایم سنگینی مواجه شود. بر همین اساس، پیشنهاد می شود از مشاوران مالیاتی مطمئن استفاده شود. مشاوران سایت کاوش گویا ارقام با تکیه بر تجربه عملی، می توانند صحت فاکتورها، اعتبار مالیاتی و نحوه تنظیم اظهارنامه را بررسی و تأیید کنند.
کلام آخر
اعتبار مالیاتی ابزار مهمی برای کاهش مالیات پرداختی و جلوگیری از مالیات اضافه در زنجیره تولید تا مصرف است. اما برای بهره برداری صحیح از آن، رعایت قوانین مربوط به صدور صورتحساب، پرداخت رسمی، ثبت در دفاتر و اظهارنامه الزامی است. همچنین مؤدیان باید با مقررات جدید از جمله الزام استفاده از سامانه مؤدیان آشنا باشند. استفاده از خدمات مشاوره مالیاتی حرفه ای مانند آن چه سایت کاوش گویا ارقام ارائه می دهد، می تواند در حفظ حقوق مالیاتی و جلوگیری از جرایم و رد اعتبار مالیاتی بسیار مؤثر باشد.