گروه بندی صاحبان مشاغل مالیاتی 1404

براساس قوانین و مقرارات اشخاص حقیقی که صاحب یک شغل یا کسب و کار هستند و از آن درآمدی بصورت مستقل دارند به عنوان صاحبان مشاغل مالیاتی طلقی می‌شوند. سازمان امور مالیاتی به منظور شفاف‌سازی جهت تعیین تکالیف و نرخ های مالیاتی، گروه بندی صاحبان مشاغل مالیاتی را معرفی کرده است.

صاحبان مشاغل مالیاتی به سه گروه تقسیم می شوند که به عنوان گروه 1، 2 و 3 شناخته می شوند. با این نوع جداسازی و دسته بندی از فرار مالیاتی جلوگیری می شود و فشار مالیاتی بر کسب وکارهای کوچک کم می شود و برای شرکت های بزرگ که درآمد خوبی دارند می توان نرخ و مبالغ مالیاتی مناسبی تعیین کرد لذا با این امر رشد اقتصادی کشور بهبود می یابد.

بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع؛ در این مقاله شرکت کاوش گویای ارقام در رابطه با نحوه ی تقسیم بندی گروه بندی صاحبان مشاغل مالیاتی؛ معرفی گروه بندی صاحبان مشاغل مالیاتی؛ وظایف و تکالیف هر گروه و درنهایت نکات مهم در رابطه با این موضوع صحبت خواهد کرد. با ما در این بخش از خدمات مالیاتی همراه باشید.

نحوه‌ی تقسیم بندی مشاغل مالیاتی

سازمان امور مالیاتی کشور تا سال 1394 مشاغل را بر‌اساس صنف و نوع شغل دسته بندی می‌کرد اما بعد از سال 1394 این سازمان برای گروه بندی صاحبان مشاغل مالیاتی میزان فروش کالا و خدمات یک سال مالی، نوع فعالیت و حجم معاملات را ملاک دسته بندی قرار داد. باید به این نکته توجه کرد که مبنای سازمان امور مالیاتی برای دسته بندی، درآمد ناشی از فروش خدمات و کالا هست نه سودی که این از درآمد به دست می آید.

درآمد می تواند بصورت ابرازی یا قطعی گزارش شود. منظور از درآمد ابرازی آن درآمدی است که خودمان به سازمان امور مالیاتی اعلائم می کنیم ولی درآمد قطعی درآمدی است که در برگه‌ی تشخیص قطعی که توسط سازمان امور مالیاتی برای ما صادر شده است؛ ایجاد می شود هر کدام از این دو عدد(منظور درآمد ابزری و قطعی) بیشتر باشد مبنای سازمان قرار می گیرد.

گروه اول مشاغل مالیاتی؛ صاحبان کسب‌و‌کارهای بزرگ و پردرآمد

در گروه اول دسته بندی بر دو اساس حجم فروش (که همان مبلغ درآمد ابزاری و قطعی حاصل از فروش هست) و نوع فعالیت انجام می شود. بر مبنای حجم فروش؛ بر طبق قوانین ذکر شده در سال 1404 تمامی کسب و کارهایی که درآمد ابرازی و قطعی شده آن‌ها طبق اظهارنامه 2 سال گذشته (یعنی سال 1402)، بیشتر از 55 میلیارد تومان هست در گروه اول یا “الف” مشاغل جای دارند کمااینکه بر اساس نوع فعالیت 8 گروه شغلی معرفی شده است که این گروه‌ها به شرح ذیل هستند:

1. کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان که دارای کارت بازرگانی می باشند (ممکن است فردی کارت بازرگانی داشته باشد ولی کار صادرات و واردات انجام ندهد ولی جزء گروه اول هست و باید تکالیف مالیاتی این دسته را انجام دهد)
2. همه‌ی صاحبان مشاغلی که صرافی انجام می دهند.
3. کلیه صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر در دسته اول قرار می گیرند.
4. کلیه صاحبان کارخانه‌ها؛ واحد‌های تولیدی و معادنی که دارای جواز تأسیس و پروانه بهره‌برداری هستند.
5. کلیه صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی (کلینیک‌های غیر تخصصی را شامل نمی شود).
6. کلیه افراد حقیقی که مجوز فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای را دارند حتی ممکن هست فعالیتی نکنند و درآمدی هم نداشته باشند.
7. صاحبان موسسات (در اینجا احتمالا منظور صاحبان حساب می باشد زیر موسسات برای افراد حقوقی هست) حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
8. صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری

نکته: در دسته بندی بر اساس نوع فعالیت فرقی نمی کند شما یک ریال درآمد دارید یا 100 میلیارد با توجه به نوع فعالیت در این دسته قرار دارید و تبصره ها و تسهیلات مالیاتی نیز شامل این 8 دسته نمی شود.

تکالیف مالیاتی مشترک صاحبان مشاغل

با توجه به دسته بندی که صحبت شد تمامی صاحبان مشاغل که در گروه های 1 تا 3 قرار می گیرند باید اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی در زمان مقرر شده ارسال کنند جهت تکمیل این اظهارنامه مدارک و مستنداتی مورد نیاز است. برخی از این مدارک در بین گروه‌ها یکسان و مشترک است.

بطور مثال ارائه اطلاعات هویتی(کارت ملی و شناسنامه)، اطلاعات مکانی که در آن فعالیت انجام می شود؛ مجوزها؛ درآمد مشمول مالیات، بخشودگی های مالیاتی، معافیت های قانونی و مالیات های متعلق، اطاعات شرکا و اطلاعات حساب های بانکی. اما دسته ای دیگر از این مدارک و مستنداتی جهت تسلیم اظهار نامه مالیاتی متفاوت است که در زیر به آنها اشاره شده است.

تکالیف مالیاتی مشاغل گروه اول جهت تسلیم اظهار نامه

تکالیف گروه اول نسبت به گروه دوم و سوم بیشتر و با نظم و دقت زیادی توسط سازمان امور مالیاتی کشور بررسی می شود. به نحوی این تکالیف مانند افراد حقوقی می باشد. این گروه باید دفاتر قانونی را بر اساس استاندارهای حسابداری و پلمپ قانونی تنظیم کنند و این دفاتر را بصورت دستی یا مکانیزه نگهداری کنند. به علاوه لازم است جهت تنظیم دفاتر و اسناد حسابداری از واحد رایج پول کشور (ریال) و زبان فارسی استفاده شود. در طول سال می توان ثبت دفاتر را انجام داد ولی تا تاریخ ثبت نباید هیچ گونه فعالیت مالی و پولی انجام شود. اطلاعات دفاتر و مدارکی که بصورت مکانیزه ارسال می شوند باید به با همان فرمت نگهداری شوند.

افراد حقوقی که شعبه یا شعبه‌هایی دارند لازم است بر مبنای روش هایی که برای سیستم حسابداری استفاده می کنند خلاصه عملیات را حداقل یک بار در سال در دفاتر ثبت کنند درصورتی که شعبه ها دفاتر ثبت شده ندارند ضروری است خلاصه عملیات هر ماه را تا پایان ماه بعد در دفاتر مرکز ثبت کنند.
15 روز بعد از پایان هر ماه باید رویداد های مالی (گزارش معاملات فصلی) ثبت شوند و به دفتر کل ارسال گردد.

در این گروه لازم است از نرم افزارهای حسابداری پیشرفته که مورد تأیید سازمان امور مالیاتی هست استفاده شود و این نوع سیستم قابلیت اتصال به سامانه my.tax.gov.ir را دارا باشد. در این گروه ترازنامه مالی و صورت حساب سود و زیان نیز الزامی هست که ارائه دهند. در کنار موارد ذکر شده موجودی مواد و کالا در اول و پایان هر دوره باید ارسال شود. اگر در زمینه واردات و صادرات کالاها و یا خدمات فعال هستید گزارش این موارد نیز باید تسلیم شود.

گروه دوم مشاغل مالیاتی؛ افراد با درآمد متوسط و رو به بالا

در این گروه دسته بندی براساس حجم فروش صورت می گیرد یعنی بر طبق بند ب ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م، مشاغلی در دسته دوم یا “ب” قرار می گیرند که درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات بر اساس اظهارنامه 2 سال قبل بین 10 تا 30 میلیارد تومان باشد. یا به عبارتی دیگر بر مبنای قوانین در سال 1404 درآمد ابزاری و قطعی سالیانه آنها در سال 1402 بین 10 تا 30 میلیارد است.

تکالیف مالیاتی مشاغل گروه دوم جهت تسلیم اظهار نامه

تکالیف گروه دوم نسبت به گروه اول ساده تر است و باعث می شود فشار کمتری به این گروه از کسب و کارها وارد شود.این گروه نیز باید مانند گروه اول موجودی مواد و کالا را در اول و پایان هر دوره گزراش دهند و همچنین صورت های درآمد و هزینه سالیانه مانند اطلاعات فاکتور خرید و فروش کالا و خدمات را نیز ارسال کنند. در این گروه استفاده از سیستم های حسابداری اجبار نیست. لازم است اطلاعات مالی و دارایی در رابطه با شغل باید ثبت گردد.

گروه سوم مشاغل مالیاتی؛ صاحبان کسب‌و‌کارهای کوچک

مانند گروه دوم این دسته بندی نیز بر اساس حجم فروش صورت می گیرد. افرادی که بر اساس اظهارنامه مالیاتی دو سال قبل، درآمد ابرازی آنها کمتر از 10 میلیارد تومان باشد، در گروه سوم یا “ج” مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند. برای مثال می‌توان به فروشگاه‌های کوچک، رستوران ها، کسب و کارهای تازه تاسیس؛ کسب‌وکارهای کوچک و خرد، کارگاه های محلی، فریلنسرها و کسب وکارهای خانگی اشاره کرد. تکالیف این گروه در مقایسه با دو گروه دیگر بسیار کم و ساده هست نیاز هست کلیه مدارک مشترکی که ذکر شد ارائه دهند و همچنین خلاصه‌ای از درآمد و هزینه سالیانه مانند فاکتور خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه های دیگر نیز گزارش دهند.

گروه بندی مشاغل خدماتی

مشاغلی که صرفا خدمات ارائه می دهند به طور مثال آرایشگاه ها که فقط خدمات ارائه می دهند و کالایی نمی فروشند یا وکلا و پزشکان این حد نصاب های ذکر شده 50 درصد آنها در نظر گرفته می شود. به طور مثال اگر یک آرایشکاه درآمد ابزاری دو سال قبل آن بر طبق اظهارنامه مالیاتی 15 میلیون باشد نصف آن که 7 و نیم میلیون می شود جهت دسته بندی لحاظ می شود که با این وجود این آرایشگاه در گروه سوم قرار می گیرد. نکته مهمی که باید لحاظ کرد این مورد است که مشاغل خدماتی که جزء آن 8 دسته بندی که در گروه اول ذکر شد نمی توانند از این تبصره استفاده کنند. طبقه بندی بر مبنای این تبصره در سال 1404، به شرح زیر است:

• درآمد بیش از 27.5 میلیارد تومان در سال 1402: گروه اول
• درآمد بین 9 تا 27.5 میلیارد تومان: گروه دوم
• درآمد کمتر از 9 میلیارد تومان: گروه سوم

سوالات متداول گروه‌بندی مشاغل مالیاتی

1. آیا گروه بندی مشاغل مالیاتی برای اشخاص حقوقی وجود دارد؟

خیر. اشخاص حقوقی گروه بندی مشاغل مالیاتی را ندارند و هر ساله باید نرخ ثابتی که معمولا 25 درصد درآمدشان هست را باید در قالب مالیات پرداخت کنند.

2. در بین گروه بندی های صاحبین مشاغل کدام یک می تواند از تبصره 100 استفاده کند؟

در بین گروه های اول؛ دوم و سوم، گروه سوم می تواند از تبصره 100 استفاده کند. اگر اظهار نامه گروه پائین تر تسلیم شود چه آثاری دارد؟
به طور مثال اگر یک صاحب شغل که جزء گروه اول است اظهار نامه گروه دوم را تسلیم کند چه مشکلی ایجاد می شود باید پاسخ داد که اظهار نامه ناقص اعلام می شود یا گفته شود اظهار نامه ای اعلام نشده است از کلیه معافیت های مالیاتی و مشوقات محروم می شوند. ضمن اینکه باید گفته شود جرائمی هم دارد.

3. اگر گروه های پائین تر اظهار نامه گروه های بالاتر را تسلیم کنند چه مشکلی ایجا می شود؟

هیج مشکلی ایجاد نمی گرد. و این نوع اظهار نامه دلیل نمی شود در گروه های بالاتر قرار گیرند

4. در مشاغل مشارکتی مبنای تقسیم بندی به چه صورت است؟

در مشاغل مشارکتی مانند اختیاری یا قهری، درآمد ابزاری یا قطعی شده مشارکت؛ مبنا قرار می گیرد.

5. مشاغل تازه تاسیس در کدام گروه مالیاتی می‌ باشند؟

مشاغل تازه تاسیس به استثنای مشاغلی که بر اساس نوع فعالیت شان در گروه اول قرار گرفته اند (یعنی اون 8 موردی که بالا گفته شد) تا سال سوم فعالیت جزء گروه سوم محسوب می شوند و از سال سوم به بعد باید نسبت به انجام تکالیف قانونی اقدام کنند. باید گفته شود افرادی که در بر اساس حجم فعالیت در دسته یک قرار گرفته اند تا دوسال اول فعالیت می توانند در گروه سوم قرار گیرند و فقط در مورد آن 8 دسته استثنا وجود دارد.

سخن پایانی

با هدف برقراری شرایط عادلانه در بین کسب و کارها، سازمان امور مالیاتی این گروه بندی را نجام می دهد. ارائه اظهارنامه مالیاتی از اهمیت زیادی برخوردار است بنابراین اگر اظهارنامه هر ساله به اداره امور مالیاتی ارسال نشود، صاحبان مشاغل جریمه می شوند و باید این مبالغ جریمه را پرداخت کنند. لذا توصیه می شود جهت انجام این تکالیف و ارسال اظهارنامه مالیاتی از مشاوره مالیاتی شرکت کاوش گویای ارقام استفاده کنید.