مالیات دستگاه های کارتخوان یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که طبق قانون به تراکنش‌های انجام شده با دستگاه‌های پوز تعلق می‌گیرد. این مالیات نیز مانند سایر اقلام مالیاتی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور محاسبه و اخذ شده و به عنوان یکی از منابع درآمدی دولت محسوب می گردد.
از آنجایی که تعیین میزان مالیات کارتخوان ها متناسب با فعالیت ، نوع کسب و کار و میزان درآمد حاصله در هر کسب و کار محاسبه می گردد، بر این اساس آگاهی کامل نسبت به این فرایند برای تمامی بنگاه ها و شرکت ها و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی لازم و ضروری است.
در این گفتار به تفصیل در خصوص این موضوع برای علاقمندان توضیح داده ایم.
مالیات کارتخوان چیست و میزان آن چگونه محاسبه می شود
این مالیات همانگونه که اشاره شد مربوط به درآمد حاصل از تراکنش‌های دستگاه کارت خوان بوده و می بایست توسط صاحبان مشاغل و کسبوکارها به صورت ماهانه پرداخت شود. در غیر این صورت و برابر قانون، صاحبان مشاغل و کسبوکارها مشمول جریمه خواهند شد. بدیهی است مالیات دستگاه های کارت خوان یا پوز بر اساس نوع شغل و میزان درآمد سالیانه مشاغل محاسبه می‌شود.
در همین زمینه “قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان” در سال ۱۳۹۸ تصویب شد که در ماده ۱۱ آن مجلس شورای اسلامی، بانک مرکزی را مکلف کرد که از سال ۱۴۰۰ مشخصات تمامی اشخاصی که کارتخوان، دستگاه پوز بانکی و یا درگاه پرداخت الکترونیک دارند را به سازمان امور مالیاتی ارسال کند.
این بدان معنا بود که برای همه اشخاصی که پیش از تصویب این قانون کارتخوان و درگاه پرداخت الکترونیک داشتند، پرونده مالیاتی تشکیل گردیده و مراتب به نحو مقتضی و از طریق پیامک به آنها اطلاع رسانی گردید. همچنین تمامی اشخاصی که از سال تصویب قانون (سال ۱۴۰۰) و پس از آن درخواست دریافت دستگاه پوز و یا درگاه پرداخت اینترنتی را دارند، ملزم به تشکیل پرونده مالیاتی شدند.
دلایل توجیهی اخذ مالیات کارتخوان
۱. افزایش عدالت مالیاتی
اخذ مالیات کارت خوان می‌تواند به افزایش عدالت مالیاتی کمک کند. چرا که این اقدام باعث می‌شود که درآمدهای مشاغل مختلف به طور دقیق شناسایی و مالیات آنها به صورت عادلانه محاسبه شود.
۲. جلوگیری از فرار مالیاتی
اخذ مالیات بر دستگاه کارت خوان می‌تواند به جلوگیری از فرار مالیاتی کمک کند. چرا که این اقدام باعث می‌شود که مشاغلی که درآمدهای خود را به صورت غیرقانونی پنهان می‌کنند، شناسایی و مشمول مالیات دستگاه کارتخوان شوند.
۳. ارتقا اقتصاد کشور
اخذ مالیات بر کارت خوان می‌تواند به توسعه اقتصاد کشور کمک کند. چرا که این اقدام باعث می‌شود که دولت بتواند مالیات بیشتری از مشاغل دریافت کند.
البته، برخی از افراد و مشاغل مخالف اخذ مالیات کارتخوان هستند. آنها معتقدند که این اقدام باعث افزایش هزینه‌های کسب و کار آنها می‌شود و همچنین، می‌تواند به کاهش رقابت در بازار منجر شود. با این حال، مزایای اخذ مالیات دستگاه کارتخوان نسبت به معایب آن بیشتر است. در نهایت باید گفت اخذ مالیات کارتخوان می‌تواند به افزایش شفافیت و عدالت مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش درآمدهای دولت کمک کند.
نحوه محاسبه مالیات کارتخوان
به نظر می رسد برای ارایه پاسخی دقیق به این سوال لازم است ابتدائا در باره موارد زیر شفاف سازی صورت گیرد از جمله این که :
1. آیا وجه دریافت شده از طریق کارتخوان بابت کسب درآمد بوده است؟
2. چه تراکنش‌ها و چه وجوهی مشمول پرداخت مالیات نیست؟
3. آیا فروش و درآمد یک بنگاه می تواند بیشتر از میزان وجوه دریافت شده از طریق کارتخوان باشد؟
4. نوع و ماهیت کسب و کار مورد نظر چیست؟ آیا مالکیت حقیقی است یا حقوقی؟ و …
بدیهی است تمامی کسب و کارها باید بدوا در خصوص موارد بالا و یا سوالاتی مشابه آن پاس لازم را داشته باشند تا بتوانند به سازوکار سازمان امور مالیاتی در خصوص نحوه تشخیص و وضع مالیات در این زمینه اشراف کافی پیدا کنند.
مروری بر سابقه رسیدگی مالیاتی به حساب‌های بانکی
بر اساس ماده ۲۳۱ قانون مالیات های مستقیم مصوب سال ۱۳۸۰ و همچنین ماده ۳۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشورقادر است با استناد به اطلاعات مختلفی که در اختیار وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات دولتی و غیرانتفاعی و سایر اشخاص وجود دارد، نسبت به محاسبه و تشخیص مالیات اقدام نماید.
این بدان معناست که سازمان امور مالیاتی از سال‌های گذشته نیز امکان استفاده از حساب‌های بانکی را در جهت تشخیص مالیات داشته است اما از آنجایی که مجوز استفاده از این اطلاعات صرفاً در اختیار رئیس کل و یا وزیر اقتصاد بود از این ظرفیت قانونی به درستی استفاده نمی‌شد.
اما از سال ۱۳۹۵ و مطابق اصلاحیه مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ طبق ماده ۱۶۹ مکرر کلیه اطلاعات پول و مالی و اعتباری به صورت سیستمی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد. این قانون باعث تغییر چشمگیری در افزایش مطالبه و وصول مالیات شد.
تراکنش های مشمول مالیات کارتخوان
طبق مفاد آخرین بخشنامه نحوه رسیدگی به تراکنش‌های بانکی به شماره ۲۰۰/۹۹/۱۶ مورخ ۱۳۹۹/۰۱/۳۱ الزاماً همه وجوه واریز شده به حساب‌های بانکی نمی‌تواند جنبه درآمدی داشته باشد؛ بر این اساس نمی توان از همه تراکنش‌ها، مالیات کارتخوان مطالبه نمود. موارد فوق طبق بند ۹ بخشنامه مذکور به شرح زیر می‌باشد:
1. تراکنش‌های بانکی مربوط به اعضای هیئت مدیره و سهامداران اشخاص حقوقی و تأیید شخص حقوقی
2. دریافتی و پرداختی مرتبط با حق شارژ
3. دریافتی و پرداختی به حساب بستگان
4. تسهیلات بانکی دریافتی
5. انتقالی بین حساب‌های شخصی
6. انتقال بین حساب‌های شرکاء در مشاغل مشارکتی
7. تنخواه‌های واریزی به حساب اشخاص توسط کارفرما با تأیید کارفرمای ذی ربط
8. دریافت‌ها و پرداخت‌های سهامداران و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی که طرف مقابل آن را در دفاتر شخص حقوقی در حساب‌های دریافتی و پرداختی (جاری شده) منظور شده است.
9. قرض و ودیعه دریافتی و پرداختی
10. وجوه دریافتی ناشی از جبران خسارت
11. انتقال بین حساب‌های بانکی در صورتی که مربوط به درآمد نباشد
12. مبالغ دریافتی و پرداختی اشخاص به عنوان واسط با توجه به فضای کسب و کار اشخاص حقیقی (در صورتی که ماهیت درآمدی آن توسط اداره امور مالیاتی اثبات نشود.)
13. تراکنش‌های بانکی که ماهیت درآمدی دارند لیکن با رعایت مقررات از پرداخت مالیات کارتخوان معاف یا مشمول مالیات مقطوع یا نرخ صفر و یا مالیات آن کسر در منبع بوده باشد.
14. تراکنش‌های بانکی که ماهیت درآمدی دارند لیکن قبلاً در محاسبه مالیات منظور شده است.
نحوه ثبت مالیات کارتخوان
مشمولین این قانون می توانند برای این منظور ابتدا به سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس https://tax.gov.ir وارد شده و تشکیل پرونده دهند. ضرورت دارد تمامی مراحل مربوط به صحت‌سنجی الکترونیک، پیش ثبت‌نام الکترونیک، ثبت اطلاعات کاربری و … در زمان ثبت نام از سوی کاربر صورت گیرد.
پس از تکمیل ثبت نام مالیات کارتخوان، پیامکی حاوی نام کاربری و رمز از سوی سازمان امور مالیاتی برای متقاضی ارسال می‌شود. این رمز و نام کاربری، برای ورود به سامانه مالیات کاربرد داشته و با ورود به سامانه، مودی می توان از خدمات مختلفی استفاده کند.
لازم است مودی در زمان ورود مجدد به سامانه، اطلاعاتی را در مورد کسب‌وکار خود وارد نماید تا سامانه ضمن تایید اطلاعات کد رهگیری منحصر به فردی را برای مودی ارسال نماید. این کد رهگیری حکم کد مالیاتی را داشته و لذا باید نزد مودی حفظ و نگهداری شود.
نکته مهم در این مرحله آن است که با انجام مراحل فوق، کلیه صاحبان کسب‌وکار می‌توانند پس از ورود به سامانه مالیات، فهرست تمامی دستگاه‌های کارتخوان بانکی و یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی خود را مشاهده و نسبت به الصاق آنها به پرونده مالیاتی خود اقدام نمایند.
سقف مالیات دستگاه کارتخوان
از آنجایی که دستگاه کارتخوان صرفا یک ابزار برای انتقال پول است و لذا تفاوتی ندارد که این پول بوسیله کارت به کارت در حساب واریز شده باشد یا از طریق سایر عملیات بانکی، هر ساله مطابق با تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم عددی به عنوان مبنا اعلام می شود و اگر هر شخصی کمتر از آن مبلغ جمع واریزی داشته باشد می‌تواند از مشوق تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کند و بدون رسیدگی و ارائه اسناد و مدارک، مالیات خود را قطعی کند.
بنابراین تفاوتی ندارد که چه مبلغی به دستگاه کارتخوان شما واریز شده است اما این موضوع زمانی می تواند اهمیت داشته باشد که شما میخواهید از مشوق تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات استفاده کنید. هر چند، باید توجه داشته باشید که با توجه به ضریب مالیاتی شما میزان گردش حساب شما آثار مالیاتی دارد.
مالیات کارتخوان به چه مواردی بستگی دارد
مالیات کارتخوان بر اساس درصدی از مبلغ تراکنش‌های کارتخوان تعیین می‌شود. این درصد معمولاً توسط دولت یا مراجع مالیاتی مشخص می‌شود و ممکن است در هر کشور و حتی در برخی صنایع متفاوت باشد. برای پاسخ مناسب به این سوال توجه شما را به نکات زیر جلب می کنیم:
۱. تعیین نوع فعالیت
اولین موردی که باید مورد بررسی قرار گیرد این است که دستگاه کارتخوان شما برای چه فعالیتی استفاده می شود؟ زیرا به عنوان مثال ضریب مالیاتی یک سوپرمارکت و یک پزشک قطعا متفاوت است
۲. تعیین ضریب مالیاتی
سازمان امور مالیاتی براساس دفترچه ضرایبی که دارد میزان مالیات را تعیین می کند این دفترچه ضرایب در دسترس عموم و در سایت سازمان أمور مالیاتی قرار دارد که می توانید ضریب فروش خود را مورد ارزیابی قرار دهید.
۳. تعیین گروه مشاغل
براساس آیین نامه ماده ۹۵ و تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم، در مورد مشاغل گروه دوم و سوم که اسناد و مدارکی برای ارائه ندارند یا مستندات آنها ناقص است و از طرفی از نگهداری دفاتر معاف شده اند. میزان فروش آنان براساس یک ضریب محاسبه و مبلغ مالیات آنها تعیین می شود. توضیحات تکمیلی و بیشتر در این زمینه را می توانید از مفاد تبصره ماده ۱۰۰ بدست آورید.
در زمان ارایه اظهارنامه مشاغل و براساس تبصره ماده ۱۰۰ تنها آیتمی که قابلیت رویت و تایید نهایی شدن را دارد مالیات است. به عبارت دیگر تبصره ماده ۱۰۰ به مثابه یک فرم است که شما آن را تایید نهایی می کنید و در صورتی شما می توانید اطلاعات درآمدی و سود و زیانی خود را در آن منعکس کنید که اظهارنامه عادی تسلیم کرده باشید. لذا چون شما در این وضعیت در عمل اظهارنامه ای تسلیم نمی کنید و فقط فرم تبصره ماده ۱۰۰ را تایید نهایی می کنید، بنابراین نمی توانید در میزان فروش یا مالیات کارتخوان خود دخل و تصرفی داشته باشید.
کد مالیاتی کارتخوان چیست
کد مالیاتی کارتخوان یک کد اختصاصی برای هر دستگاه کارتخوان است که به صورت مستقیم به پرونده مالیاتی صاحب دستگاه متصل بوده و براساس آن مالیات محاسبه شده از دستگاه قابل استعلام و پرداخت است.
تمامی اشخصاصی که در فروشگاه و یا محل کسب و کار خود دستگاه کارتخوان و یا درگاه پرداخت آنلاین دارند، باید با ورود به سامانه مودیان امور مالیاتی، دستگاه کارتخوان خود را به پرونده مالیاتی متصل کنند تا بعد از وصل شدن دستگاه به پرونده یک کد مالیاتی مختص آن دستگاه (شناسه یکتا) صادر شود.
افراد تنها در صورتی مجاز به استفاده از دستگاه کارتخوان و ارائه درگاه پرداخت الکترونیکی در سایت فروشگاهی خود هستند که کد مالیاتی برای دستگاه دریافت کرده باشند. در حال حاضر دریافت این کد برای همه مودیان که دستگاه پوز و یا درگاه پرداخت آنلاین دارند، الزامی است.
استفاده از شناسه یکتا امتیازاتی برای مودیان و سازمان امور مالیاتی دارد که عبارتند از:
• با کد مالیاتی مشمولین پرداخت مالیات شناسایی می‌شود.
• در مالیات‌های پرداختی شفاف‌سازی به عمل می‌آید.
• راه‌های فرار مالیاتی برای اشخاص حقوقی و حقیقی کاملاً مسدود می‌شود.
• امکان پولشویی با داشتن کد مالیاتی به صفر می‌رسد.
توضیحا" این که مطابق ماده ۱۰ و ۱۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، هر دستگاه کارتخوان یا پایانه فروشگاهی باید حتما دارای شناسه یکتا یا کد مالیاتی باشد.
نحوه محاسبه مالیات کارتخوان (حساب‌های بانکی)
محاسبه مالیات کارتخوان طی ۵ مرحله زیر انجام می‌شود که به بررسی هر یک می‌پردازیم:
1. کشف مبلغ فروش یا درآمد
2. کشف سود فعالیت
3. محاسبه درآمد مشمول مالیات
4. کسر معافیت
5. محاسبه مالیات با استفاده از نرخ مالیاتی
۱. کشف مبلغ فروش یا درآمد
به طور پیش فرض کل وجوه واریز شده به حساب‌های بانکی به جزء وجوه انتقالی بین حساب‌های بانکی شخص و سود سپرده بانکی و یارانه، به عنوان فروش یا درآمد شخص تلقی می‌گردد.
اگر بخشی از وجوه واریز شده منشأ معاف یا غیرتجاری دارند باید مستندات آن به ممیز مالیاتی تحویل گردد تا آنها نیز از جمع واریزی‌ها کسر گردد. عددی که پس از بررسی نهایی وجوه واریز شده به‌دست می‌آید فروش شخص تلقی می‌گردد.
۲. کشف سود فعالیت
در این مرحله باید بررسی شود که وجوه دریافت شده بابت فروش چه کالا یا خدماتی بوده است. سپس ضریب سود فعالیت را از جدول سود فعالیت که در سایت سازمان امور مالیاتی بارگذاری شده است استخراج گردد.
۳. محاسبه درآمد مشمول مالیات
از حاصل ضرب عدد فروش خالص به‌دست آمده در مرحله (۱) در ضریب مالیاتی مرحله (۲)، درآمد مشمول مالیات به دست می‌آید.
۴. کسر معافیت
اگر شخص به صورت انفرادی فعالیت نموده باشد و مشمول معافیت ماده ۱۰۱ گردد، این معافیت از درآمد مشمول مالیات کسر می‌گردد. لازم به ذکر است که اگر اظهارنامه مالیاتی ارسال شده باشد، این معافیت به شخص تعلق نمی‌گیرد.
توضیح مهم این که در مشاغل مشارکتی حداکثر ۲ معافیت ۱۰۱ به شرکاء تعلق می‌گیرد؛ که این دو معافیت فارغ از درصد مشارکت هر شریک، به صورت مساوی بین شرکاء تقسیم می‌شود.
۵. محاسبه مالیات با استفاده از نرخ مالیاتی
اگر حساب بانکی مربوط به مشاغل باشد چه انفرادی و چه مشارکتی، مالیات با نرخ ماده ۱۳۱ محاسبه می‌شود. اگر حساب بانکی مربوط به اشخاص حقوقی باشد با نرخ ۲۵ درصد مندرج در ماده ۱۰۵ می‌شود.
استعلام مالیات کارتخوان
چنانچه مایلید تمامی دستگاه‌های کارتخوانی که به نام شما ثبت شده را استعلام کنید، کافی است از طریق سایت سازمان امور مالیاتی وارد حساب کاربری خود شده و این کار را انجام دهید.
همان‌طور که قبلا گفته شد در این سامانه تمامی دستگاه‌های کارتخوان که به نام شما ثبت شده نمایش داده می‌شوند. همچنین کلیه درگاه‌های پرداخت اینترنتی که به نام شما وجود دارند هم در این سامانه قابل رویت هستند.
البته این امکان در صورتی قابل انجام خواهد بود که شما در این سامانه ثبت نام کرده باشید؛ در غیر این صورت، باید مراحل ثبت نام را طبق ترتیبی که در بالا گفته شد انجام دهید.
اشتباهات رایج در استفاده از دستگاه کارتخوان
۱. استفاده از دستگاه کارتخوان برای معاملات شخصی از قبیل فروش خودرو و ملک.
این اشتباهات موجب می‌شود که با ارائه اسناد و مدارک غیرتجاری بودن این تراکنش‌ها را اثبات کنید. در صورت عدم اثبات می‌تواند مشمول مالیات با ضریب همان پرونده مالیاتی گردد.
۲. استفاده از کارتخوان تجاری برای فعالیت‌های معاف.
به طور مثال کشاورزی که فروش محصولات کشاورزی که معاف از مالیات است را از طریق حساب بانکی یا کارتخوان یک پرونده مالیاتی مشمول مالیات انجام دهد.
۳. استفاده از کارتخوان دیگران برای پرداخت بدهی.
در مواردی مشاهده شده است که شخص بدهکار از فرد طلبکار تقاضا می‌کند که برای پرداخت بدهی دستگاه کارتخوان شخص طلبکار چند روزی در محل کسب شخص بدهکار باشد تا فروش‌های روزانه به حساب شخص طلبکار واریز شود.
این روش یک روش فرار مالیاتی محسوب می‌گردد و چون شخص بدهکار از حساب بانکی خود استفاده نکرده است فروش خود را کتمان نموده است. در صورت مشاهده چنین اقدامی توسط سازمان امور مالیاتی مشمول جریمه کتمان می‌شوید و همچنین می‌تواند جرم مالیاتی و پولشویی تلقی گردد و توسط دادگاه محکومیت برای طرفین صادر گردد.
۴. سوء استفاده از کارتخوان مؤسسات خیریه.
در مواردی – هر چند به ندرت – دیده شده است که حساب‌های اینگونه مؤسسات به صورت سهوی یا عمدی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. این موضوع هم جزء روش‌های فرار مالیاتی محسوب می‌شود و هم می‌توان جرم فرار مالیاتی را برای آن در نظر گرفت.
۵. استفاده از کارتخوان قرض‌الحسنه‌ها.
برخی از افراد به قصد فرار مالیاتی اقدام به دریافت یک دستگاه کارتخوان از مؤسسات قرضالحسنه می‌نمایند با این تصور که حساب‌های قرضالحسنه به صورت آنلاین در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار نمی‌گیرد. در صورتی که در سال‌های اخیر بسیاری از مؤسسات قرضالحسنه مطابق ماده ۱۸۱ مجبور به گزارش حساب‌های خود به سازمان شده‌اند و افرادی که حساب‌های قرضالحسنه برای امور تجاری خود استفاده می‌کردند و این حساب‌ها را در دفاتر و اظهارنامه خود گزارش نکرده‌اند؛ علاوه بر پرداخت اصل مالیات مشمول جریمه کتمان هم شده‌اند.
همچنین استفاده از دستگاه کارتخوان در مراسمی همچون ازدواج، گل‌ریزان و جمع‌آوری کمک‌های مردم در برخی موارد مشاهده شده است. در این موارد معمولا برای سهولت در جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای مواردی از قبیل ازدواج و موارد مشابه، فردی دستگاه کارتخوان خود را در اختیار افراد شرکت‌کننده در این دست مراسم گذاشته است و بعد از جمع‌آوری وجوه، وجوه مربوطه را در اختیار شخص ذی نفع قرار داده است.
اما به علت اینکه دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی متصل است اثبات اینکه این وجوه منشأ غیرتجاری دارد تقریبا غیرممکن است و فرد متاسفانه ناگزیر به پرداخت مالیات شده است.
معافیت های مالیات کارتخوان
موضوع استفاده از معافیت مالیاتی یکی از مباحث مهم برای صاحبان کسب‌وکار است، از این رو تمایل زیادی به دریافت اطلاعات کافی در این زمینه مشاهده شده است.
طبق قانون و بنابه دلایلی خاص، برخی از فعالیت‌ها مشمول قانون معافیت مالیات کارتخوان می‌شوند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
ذکر این نکته ضروری است که منظور از معافیت مالیاتی کارتخوان آن است که برخی از اصناف و مشاغل نیازی ندارند که مالیاتی را برای درآمدهایی که از طریق تراکنش‌های کارتی کسب می‌کنند، پرداخت کنند. این معافیت یک تسهیلات مالیاتی است که دولت به منظور تشویق و حمایت از این مشاغل ارائه می‌دهد.
به طور کلی، مشاغلی که می‌توانند از معافیت مالیاتی کارتخوان برخوردار شوند، بستگی به قوانین و مقررات مالیاتی هر کشور دارند. در ایران، بر اساس ماده ۱۳۳ قانون مالیات‌های مستقیم، مشاغل زیر مشمول معافیت مالیات کارتخوان هستند:
• کلیه آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد
• تمامی مدارس غیرانتفاعی از ابتدایی تا متوسطه
• کلیه هزینه‌های درمانی پرداخت شده توسط مودی
• کارگاه تولید صنایع دستی یا فرش دستباف
• فعالیت‌های مربوط به انتشارات و مطبوعات
• مشاغل فعال در مناطق آزاد
• کلیه باشگاه‌ها و موسسات ورزشی
تمامی فعالیت‌هایی که در این لیست معرفی شدند، باید هر سال اطلاعات اقتصادی خود را تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی، تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند.
مزایای معافیت از مالیات کارتخوان
مزایای معافیت از مالیات کارتخوان عبارتند از:
۱. کاهش هزینه‌های مالیاتی
معافیت از مالیات کارتخوان به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا مبلغ مالیاتی که باید پرداخت کنند را کاهش دهند و در نتیجه هزینه‌های مالیاتی خود را کاهش دهند.
۲. تحریک فعالیت‌های اقتصادی
با ارائه معافیت، کسب و کارها تشویق می‌شوند تا فروش بیشتری داشته باشند و درآمدهای خود را افزایش دهند. این امر به تحریک فعالیت‌های اقتصادی و رشد کسب و کارها کمک می‌کند.
۳. سهولت در تجارت الکترونیکی
معافیت از مالیات کارتخوان به کسب و کارهایی که فعالیت‌های تجارت الکترونیکی دارند، کمک می‌کند تا پرداخت‌ها را برای مشتریان ساده‌تر و آسان‌تر کنند. این امر می‌تواند تقاضا را افزایش داده و رشد تجارت الکترونیکی را تسهیل کند.
۴. حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط
معافیت از مالیات کارتخوان برای کسب و کارهای کوچک و متوسط اهمیت زیادی دارد. این معافیت به صاحبان این کسب و کارها کمک می‌کند تا بتوانند با هزینه‌های کمتر، رقابت پذیر تر و در نتیجه پیشرفت کنند.
۵. کاهش استفاده از نقدینگی
با ارائه معافیت مالیاتی برای تراکنش‌های از طریق کارتخوان، تشویق می‌شود که افراد بیشتر از پرداخت‌های الکترونیکی استفاده کنند. این موضوع باعث کاهش استفاده از نقدینگی و ایجاد امکانات پرداخت الکترونیکی می‌شود.
معافیت از مالیات کارتخوان در هر کشور ممکن است شرایط و محدودیت‌های خاص خود را داشته باشد. بنابراین، برای اطلاعات دقیق‌تر درباره مشاغل معاف از مالیات و قوانین مربوطه، به منابع مالیاتی مربوطه و یا مشاوران مالی متخصص مراجعه کنید.
معافیت مالیات بر ارزش افزوده کارتخوان ها
چنانچه کالا یا خدمات ارائه شده توسط شخص جز موارد زیر باشند، نیازی به ثبت اظهارنامه مالیاتی در خصوص مالیات ارزش افزوده نیست:
• انواع دام زنده و خوراک آنها
• تمامی محصولات مرتبط با کشاورزی فرآوری نشده
• برنج، سویا، حبوبات و پروتئین سویا
• شیر، تخم ماکیان، ماست، پنیر، نان و آرد
• انواع روغن‌های خوراکی
• بذر، نهال، کود، نشاء و سم
• کلیه نسخه‌های کاغذی یا الکترونیکی روزنامه‌ها، کتاب‌ها، مجلات و نشریات
• انواع دارو و واکسن
• کلیه دارایی‌های غیرمنقول
• صنایع دستی تولید شده در داخل کشور
• خدمات درمانی
• موسسات کمک آموزشی و کنکور
• خدمات چاپ و انتشار روزنامه‌های الکترونیکی و کاغذی
• خدمات مربوط به حمل و نقل
• خدمات اقامتی هتل‌های ۳ ستاره و پایین‌تر
• خدمات آموزشی، ورزشی و پژوهشی دارای مجوز
نحوه لغو مالیات کارتخوان
دارندگان دستگاه کارتخوان در صورتی که به هر دلیل از دستگاه خود استفاده نمی‌کنند باید نسبت به غیر فعال سازی دستگاه کارتخوان مورد نظر اقدام کنند.
برای اینکه بتوانید مالیات دستگاه کارتخوان خود را لغو کنید ابتدا بایستی به سامانه الکترونیک سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir مراجعه کرده و با وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، وارد بخش ساماندهی پذیرنده‌های بانکی شوید و با انتخاب دستگاه مورد نظر درخواست غیر فعال سازی آن را به صورت قانونی و رسمی ثبت نمایید.
گفتنی است متقاضی می‌تواند به عنوان شخص حقیقی یا حقوقی وارد سامانه شده و درخواست خود را ثبت نماید. برای اشخاص حقیقی کد ملی و برای اشخاص حقوقی درج شناسه ملی الزامی است.
با ورود به قسمت ساماندهی پذیرنده‌های بانکی، تمام دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت الکترونیکی که به نام شما ثبت شده است را می‌توانید مشاهده کنید. علاوه بر این دستگاه‌های کارتخوانی که به نام شما ثبت شده است به تفکیک بر اساس دستگاه‌های کارتخوان الصاق شده به پرونده مالیاتی و دستگاه‌های کارتخوان الصاق نشده به پرونده مالیاتی قابل مشاهده است.
در قسمت ساماندهی پذیرنده‌های بانکی این امکان فراهم شده است که بتوان برای دستگاه‌های کارتخوان یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی، درخواست غیرفعال‌سازی ارائه کرد. به این ترتیب دارندگان دستگاه یا درگاه پرداخت می‌توانند به هر دلیل برای غیرفعال‌سازی آنها اقدام کرده تا مشمول پرداخت مالیات دستگاه کارتخوان در درگاه پرداخت نباشند.
محاسبه مالیات کارتخوان سوپر مارکت ها در سال ۱۴۰۳
امروزه همه سوپر مارکت‌ها از کارتخوان برای دریافت پول از مشتریان استفاده می‌کنند. به همین دلیل آشنایی با میزان نرخ مالیات این شغل اهمیت بالایی دارد. قبل از محاسبه مالیات کارتخوان سوپر مارکت‌ها، بهتر است به این نکته اشاره کنیم که تمامی واریزی‌های حساب‌های بانکی متصل به کارتخوان، به عنوان درآمد صاحب حساب تلقی می‌شوند.
برای محاسبه مالیات کارتخوان ۱۴۰۳ از فرمول محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل استفاده می‌کنیم. نرخ مالیات دستگاه کارتخوان متناسب با درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین می‌شود و به شرح زیر است:
۱۵ درصد: به ازای مازاد سودی که نسبت به مبلغ ۴۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان کسب می‌شود تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان.
۲۰ درصد: به ازای مازاد سودی که نسبت به مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان کسب می‌شود تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان.
۲۵ درصد: به ازای مازاد سودی که نسبت به مبلغ ۴۰۰ میلیون تومان کسب می‌شود.
محاسبه مالیات کارتخوان با اینتا کد
اینتا کد جدولی است که ضریب‌های مالیاتی اصناف مختلف بر اساس آن تعیین می‌شود. بنابراین برای محاسبه مالیات، باید به این جدول مراجعه شود. در زیر برخی از اینتا کدهای اصناف را ملاحظه می‌کنید:
• اینتا کد قصابی: ۸%
• اینتا کد خواروبار فروشی: ۱۵ – ۱۲ %
• اینتا کد وکلا: ۵۵ %
• اینتا کد فروش پوشاک: ۱۳ – ۱۸ %
• اینتا کد کافی نت: ۱۸ %
• اینتا کد کافی شاپ: ۳۳ %
کارمزد دستگاه کارتخوان
منظور از کارمزد دستگاه کارت خوان، در واقع همان هزینه‌ای است که ذینفعان یک تراکنش از طریق دستگاه کارتخوان یا پوز، اعم از فروشگاه و سیستم بانکی؛ بانک مبدا (بانک صادر کننده کارت) و بانک مقصد (بانک پذیرنده تراکنش)، در ازای هر تراکنش و خریدی که مشتری و مراجعه کننده، با کارت بانکی خود انجام می دهد، باید، به نهاد ارائه دهنده خدمات بانکداری الکترونیک، بپردازند.
این طرح، در راستای تامین هزینه نوسازی و ترمیم دستگاه های کارتخوان و زیر ساخت های آن و برقراری تعادل میان خدمات دریافت شده و هزینه‌های ارائه سرویس و تضمین پایداری زیرساخت‌های شبکه پرداخت الکترونیکی اجرایی می گردد.
پرداخت کننده مالیات کارتخوان، صاحب آن، یعنی فروشنده است و با توجه به اجرایی کردن فاز اول طرح اصلاح نظام کارمزد که به آن، دریافت پلکانی کارمزد نیز می گویند، پرسشی که مطرح می گردد، این است که پرداخت کارمزد دستگاه کارتخوان بر عهده فروشنده است یا خریدار و به عبارتی، در هر خرید با کارت بانکی از طریق دستگاه پوز، چه فرد یا افرادی کارمزد خرید باکارت را می پردازند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، در حال حاضر و تا زمان نگارش این مقاله، با توجه به بخشنامه اصلاح نظام کارمزد بانک مرکزی که به آن، بخشنامه کارمزد دستگاه کارتخوان نیز می گویند، صرفا فاز اول این طرح، در حال اجرا است که در آن صرفا، همه ذینفعان یک تراکنش، اعم از دارنده کارتخوان و سیستم بانکی، مشترکا کارمزد خرید با کارت بانکی یا همان کارمزد دستگاه کارتخوان را پرداخت می‌نمایند و خریدار یا به عبارتی، پرداخت یار، کارمزدی نخواهد داد.
محاسبه کارمزد دستگاه کارتخوان
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، میزان و نحوه محاسبه این کارمزد، بسته به مبلغ تراکنش داشته و می‌تواند از مبلغ ثابت ۱۲۰ تومان یا دو صدم درصد مبلغ خرید، متغییر باشد. با این توضیح که در حال حاضر، برای تراکنش‌هایی که کمتر از مبلغ ۶۰۰ هزار تومان هستند، مبلغ کارمزد کارتخوان برای هر تراکنش، مبلغ ثابت ۱۲۰ تومان است و برای مبالغ بالاتر، کارمزد خرید با کارت بانکی، ۲ صدم درصد مبلغ خرید خواهد بود. یعنی از مبلغ ۱۲۰ تومان تا ۴۰۰۰ تومان، متغییر است. در زیر، جدول کارمزد کارتخوان، ارائه می‌گردد.
مشاغل و اصناف معاف از کارمزد دستگاه کارتخوان عبارت است از:
• کلیه شرکت های خدماتی ( گاز ، برق ، آب) ، قوه قضاییه و جوه دولتی
• عوارض راه،گاراژ،پارکومتر و پارکینگ
• فروشگاههای ارائه کننده انواع موسیقی ،فیلم ،روزنامه ،کتاب و محصولات رسانه ای
• موسسات خیریه، اتحادیه های اجتماعی و مدنی و انجمن ها
• دفاتر خدمات مخابراتی راه دور ومحلی
• دکه های روزنامه و روزنامه فروشی های سراسر ایران
• کلیه دبیرستان ها و مدارس راهنمایی و ابتدایی
• کرایه اتوموبیل ،تاکسی رانی ،حمل و نقل حومه و داخل شهری
• تمامی فروشگاههای صنایع دستی هنری و تجهیزات ساخت کاردستی
• فروشنده های سوخت و جایگاههای سوخت اتوماتیک
• خدمات درمانی، بیمارستانها و داروخانه ها
• خوار و بار فروشی ها ، فروشگاههای ارائه دهنده انواع محصولات غذایی و سوپرمارکت ها
• مغازه های نانوایی
برخی نکات مهم در باره مالیات کارتخوان
در این مبحث به برخی نکات مهم در خصوص مالیات کارتخوان اشاره می‌کنیم:
• وقتی دستگاه کارتخوان دارید؛ یعنی شناسه یکتا هم دارید.
• مودی مالیاتی با کارتخوان یا بی کارتخوان باید مالیات بر درآمد را پرداخت کند.
• اطلاعات مالیاتی و بانکی دارندگان کارتخوان، قابلیت بررسی و راستی‌آزمایی دارد.
• در صورتی‌که اطلاعات مالیاتی شما کامل نباشد، دستگاه کارتخوان مسدود می‌شود.
• اولویت دریافت مالیات از دستگاه‌های کارتخوانی است که گردش مالی بالاتری دارند.
• اتصال دستگاه کارتخوان به وای فای یا هر چیز دیگری، تاثیری روی مالیات آن ندارد.
• محاسبه میزان مالیات کارتخوان بر اساس اظهارنامه‌ای است که توسط شما تکمیل می‌شود.
• هرگونه اظهار در مورد مالیات مضاعف دستگاه‌های کارتخوان کذب محض است.
• اگر در سازمان امور مالیاتی پرونده داشته باشید، اطلاعات همه تراکنش‌های کارتخوان به سازمان مالیات ارسال می‌شود.
• اگر دستگاه کارتخوان بلااستفاده دارید، حتما وضعیت آن را از سازمان مالیات و بانک مرکزی پیگیری کنید.
• برای داشتن اطلاعات کافی در زمینه مالیات کارتخوان و نحوه محاسبه آن از متخصصان و مشاوران خبره این حوزه کمک بگیرید.
نحوه محاسبه مالیات کارتخوان های سیار
امروزه استفاده از کارتخوان‌های سیار نیز افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل، دارندگان این کارتخوان‌ها باید اطلاعاتی در مورد مالیات این دستگاه‌ها داشته باشند. در واقع، سوال اساسی این است که آیا کارتخوان‌های سیار شامل مالیات می‌شوند؟
جواب این سوال مثبت است. طبق قانون مصوب در سال ۱۴۰۰، همه دستگاه‌های کارتخوان، اعم از سیار و ثابت مشمول مالیات می‌شوند. بدین ترتیب هر قانونی که در خصوص کارتخوان‌های ثابت در این مقاله تشریح شد؛ در مورد کارتخوان‌های سیار نیز صدق می‌کند.
کلام پایانی
امروزه استفاده از کارتخوان‌ها در انواع کسبوکارها به امری رایج و اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. تقریبا همه مشاغل برای دریافت پول از مشتریان به کارتخوان‌ها متوسل می‌شوند. به همین دلیل موضوع مالیات کارتخوان از اهمیت بالایی برخوردار است. این نوع مالیات در واقع همان مالیات بر درآمد محسوب می‌شود که باید از صاحبان مشاغل دریافت شود. بنابراین مبلغی به‌صورت جداگانه و تحت عنوان مالیات کارتخوان از صاحبان مشاغل دریافت نمی‌شود.
همه کارتخوان‌هایی که فعال هستند، باید در سایت سازمان مالیات به‌ثبت برسند. در غیر این صورت غیرفعال خواهند شد. همچنین در سامانه امور مالیاتی، می‌توانید کلیه دستگاه‌های کارتخوان و همچنین درگاه‌های بانکی فعال به نام خودتان را ملاحظه کرده و نسبت به غیرفعال‌سازی آنها اقدام نمایید. برای ورود به این سامانه باید اطلاعات مربوط به فعالیت اقتصادی خود را وارد کرده و در نهایت کد رهگیری یا مالیاتی دریافت کنید. با استفاده از این کد می‌توانید فعالیت‌های مربوط به مالیات را انجام دهید.
برخی سوالات متداول
۱. شرایط مالیات دستگاه کارتخوان در صورت یکی نبودن صاحب جواز کسب و مالک دستگاه کارتخوان چگونه است ؟
شخصی که پوز به نامش است که قطعاً می‌بایست اظهارنامه ارسال کند و تمامی مبالغ واریزی به حساب خود را در اظهارنامه اعلام کند. شخصی هم که پروانه کسب به نامش است، می‌بایست اظهارنامه ارسال کند تا بتواند پروانه کسب خود را تمدید کند.حال یک راهکار وجود دارد که این دو نفر یک اظهارنامه ارسال کنند و آن هم تبدیل پرونده انفرادی به مشارکتی است.چنانچه این دو شخص به حوزه مالیاتی مراجعه کنند و پرونده مالیاتی خود را مشارکتی نمایند، می‌توانند تمامی درآمدهای خود را در یک اظهارنامه اعلام و به سازمان ارسال کنند.
۲. آیا دستگاه کارتخوان بدون مالیات نیز وجود دارد ؟
چنانچه فعالیت‌های مؤدی در زمره‌ی موارد معاف یا نرخ صفر مالیاتی باشد (به شرط انجام تکالیف) مالیاتی برای آن در نظر گرفته نخواهد شد.
۳. آیا تمامی وایزی‌ها به حساب متصل به دستگاه کارتخوان مشمول مالیات است؟
تمامی واریزی‌ها به حساب‌های بانکی اشخاص به منزله درآمد آن شخص محسوب می‌شود، حال چنانچه این شخص ادعا دارد که واریزی خاصی درآمد ایشان نبوده،باید با ارائه مدارک این موضوع را ثابت کند.
۴. استعلام مالیات کارتخوان با کدملی چگونه انجام می شود ؟
برای استعلام مالیات کارتخوان با کد ملی باید با مراجعه به نشانی tax.gov.ir ابتدا پرونده مالیاتی تشکیل دهید، سپس در سایت my.tax.gov.ir اطلاعات دستگاه کارتخوان خود را تکمیل کنید
۵. آیا مالیات کارتخوان در بانک های مختلف متفاوت است؟
مالیات کارتخوان در بانک های مختلف یکسان است و تفاوتی ندارد. بر اساس قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، همه تراکنش‌هایی که به وسیله دستگاه پوز انجام می‌شوند فعالیت شغلی به حساب می‌آیند و به آنها مالیات تعلق می‌گیرد. بنابراین، فرقی ندارد که دستگاه پوز از کدام بانک خریداری شده باشد و چیزی به نام مالیات کارتخوان صادرات یا مالیات کارتخوان پاسارگاد نداریم و مالیات آن بر اساس میزان درآمد مشمول مالیات سالانه صاحب دستگاه محاسبه می‌شود. تنها نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد، این است که برخی بانک‌ها ممکن است کارمزد بیشتری برای دستگاه‌های کارت خوان خود دریافت کنند. این کارمزد به صورت درصدی از مبلغ تراکنش‌ها محاسبه می‌شود و به عنوان هزینه‌ای برای صاحب دستگاه محسوب می‌شود. اما این کارمزد ارتباطی به مالیات دستگاه کارتخوان ندارد.
۶. کارمزد دستگاه کارتخوان چیست؟
کارمزد دستگاه کارت خوان، هزینه ای است که همه ذی نفعان یک تراکنش از طریق دستگاه کارتخوان یعنی، فروشگاه و سیستم بانکی، به صورت مشترک به نهاد ذی صلاح می پردازند.
۷. پرداخت کارمزد دستگاه کارتخوان در خرید با کارت بانکی با خریدار است یا فروشنده؟
پرداخت کارمزد خرید با کارت بانکی از طریق پوز با خریدار یا همان مشتری نبوده و دارنده کارت خوان و بانک به صورت مشترک سهمی در پرداخت کارمزد کارتخوان خواهند داشت.
۸. مرور زمان مالیاتی درچه صورت برای مالیات سال های قبل دستگاه کارتخوان مودی شامل می شود؟
سازمان امور مالیاتی مطابق قانون می‌تواند تا ۵ سال به عقب برگردد و از مؤدی مطالبه مالیات کند؛ البته در دو حالت زیر:
۱- چنانچه اطلاعاتی به دست سازمان برسد مبنی بر اینکه مؤدی خرید و فروشی داشته که اعلام ننموده است.
۲- چنانچه وارد تراکنش‌های بانکی وی شده و مشخص شود که ورودی‌های به حساب ایشان، درآمد بوده و کتمان شده است.
نتیجه: اگر در سال‌های قبل (تا ۵ سال) با کد ملی شما خرید یا فروشی ثبت نگردیده باشد و یا سازمان وارد تراکنش‌های بانکی شما نشود، قاعدتاً مالیاتی نیز از بابت آن سال‌ها مطالبه نمی گردد.
